Dit is alweer het zevende artikel in een reeks van acht, bedoeld om jou te inspireren bij samenwerken met burgers.  Bijna aan het eind van deze serie gaat het over vertrouwen. Vertrouwen is niet statisch, maar een proces: het is de basis voor samenwerking én de uitkomst ervan. Als het goed is, neemt tijdens samenwerking het vertrouwen toe en wordt samenwerken steeds gemakkelijker. Maar je herkent natuurlijk dat ook het omgekeerde gebeurt. Vertrouwen kan verdwijnen, soms door een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Daar is een prachtige Nederlandse uitdrukking voor: ‘vertrouwen komt te voet en gaat te paard’.

Vorige week genoot ik met mijn man van een heerlijke vakantie in Griekenland. We hebben Grieken leren kennen: vriendelijke mensen die (meer dan wij) op lokale schaal produceren en zaken doen. Dat past ook bij het leven op een eiland. Ons appartement had uitzicht op zee en we zagen elke dag mannen uit het dorp op een kleinschalige manier vissen. Daarbij werd de zee niet met sleepnetten in 1x leeggevist, zoals wij Nederlanders dat doen. ‘s Avonds aten we met smaak van de vis die voor onze ogen gevangen was. Het eiland was een rustige, veilige plek ondanks de moeilijke omstandigheden. In een week tijd hebben we slechts 2x een politieauto gezien.

Terwijl ik uitkeek over de zee las ik op mijn smartphone dat de Europese Unie de Grieken nog steeds niet kan vertrouwen. ‘Ze komen hun afspraken niet na’. ‘Ze hervormen hun economie niet en zijn daardoor niet concurrerend’. Het vertrouwen van de Nederlanders in de Grieken als groep, volk en staat is verstoord. Ik vroeg me af hoe de Grieken eigenlijk naar de Nederlanders als volk kijken.

Is dit voor jou herkenbaar? We zijn snel geneigd om een groep of categorie mensen niet te vertrouwen als ze anders zijn. Dat geldt ook in de samenwerking tussen professionals en burgers.

In één van mijn cursussen ontmoette ik Henk. Hij durfde ruiterlijk toe te geven dat hij diep in zijn hart een negatief beeld heeft van ‘de burger’. “Je kunt niet echt van ze op aan. Ze communiceren niet helder en zijn uiteindelijk altijd op hun eigenbelang gericht”.

Natuurlijk spelen er belangen in elke samenwerkingsrelatie en staat het eigen belang bij sommige groepen burgers voorop. Toch is wederzijds vertrouwen een essentiële basis voor een samenleving waarin burgers, bedrijven en organisaties ieder hun bijdrage leveren.

De Raad voor het Openbaar Bestuur schreef daar een mooi advies over: ‘Loslaten in vertrouwen’. Voor de Raad is loslaten de basis voor een nieuwe verhouding tussen overheid, markt en samenleving.  De eerste stap is dat de overheid burgers vertrouwt. Als die basis er is, wordt samenwerken veel gemakkelijker.

Hoe bouw je dat vertrouwen dan op? Ik denk dat dat in kleine stappen gaat, met één persoon tegelijk. Vertrouwen komt te voet. Ik ben blij dat ik vorige week Griekse vrouwen en mannen heb ontmoet. Daardoor kan ik nooit meer het beeld hebben dat alle Grieken hun afspraken niet nakomen. Die mooie ervaring in de vakantie helpt me thuis weer bij samenwerken en vertrouwen.

Natuurlijk vind ik het fijn als jij jouw ervaringen over dit thema deelt. Dat kan via mijn Facebookpagina, Twitter of LinkedIn. Tot snel!