Winterverhalen in de zomer

Deze week woonde ik een bijeenkomst bij. Omdat de deelnemers elkaar al 2 maanden niet meer gezien hadden, startten we met het delen van verhalen over de afgelopen vakantieperiode.
Er werd gelachen; het ene mooie verhaal buitelde over het andere. Plotseling vroeg de voorzitter of er ook deelnemers waren die een ‘winterverhaal’ te delen hadden. Het werd even stil.

Daarna kwamen er twee verhalen die zorgden voor een kille bries in de zaal. Over samenwerkingspartners die onbetrouwbaar bleken. En over veelbelovende nieuwe activiteiten die door recessie-angst abrupt stil vielen. Ook dat is de realiteit tijdens en na de vakantie.

Het delen van winterverhalen in de zomer vereist moed. Maar het maakte een zakelijke bijeenkomst ineens heel wat persoonlijker.

Hoor je een verhaal aan, of luister je ernaar?

Luisteren lijkt gemakkelijk. “Je hebt niet voor niets twee oren en maar één mond gekregen” zo luidt een volkswijsheid. Maar horen en luisteren is niet hetzelfde.

In een tijd waarin we steeds meer communicatieprikkels op ons afkrijgen wordt het lastiger om met onverdeelde aandacht te luisteren. En sowieso zijn veel mensen vooral goed in ‘autobiografisch luisteren’: luisteren met het doel om zélf iets te gaan zeggen. Onderzoek heeft aangetoond dat we in staat zijn 3 seconden te luisteren en daarna in gedachten bezig zijn met het formuleren van het antwoord. Weer ander onderzoek laat zien dat artsen een patiënt gemiddeld na 18 seconden in de rede vallen

Wat betekent dit nu voor verhalen in organisaties? Naar welke verhalen wordt nog ademloos en met onverdeelde aandacht geluisterd? En hoe belangrijk is dat?

Maak de switch: verhalen naar voor, cijfers naar achter

Op mijn vorige blog pleitte ik voor het verantwoorden met verhalen. Maar hoe doe je dat dan?

De eerste stap daarbij is wat psychologen noemen een “Gestalt-switch”. Gestalt is een woord dat uitdrukt dat je een voorgrond altijd tegen een achtergrond bekijkt. De voor- en achtergrond vormen een geheel. Kijk maar eens naar dit plaatje. Plaats je de vaas op de voorgrond, dan zie je een zwarte achtergrond. Plaats je de twee gezichten op de voorgrond, dan zie je een witte achtergrond. De twee beelden vormen één geheel. Door te wisselen van voor- en achtergrond, maak je een Gestalt-switch.

In de organisaties waar ik werk, wordt vaak gesproken over ‘het verhaal achter de cijfers’. Bij het verantwoorden worden dus de cijfers op de voorgrond geplaatst. De achtergrond bestaat dan uit verhalen, die een nuance geven aan die cijfers.

Wat gebeurt er nu als we een ‘Gestalt-switch’ toepassen? De verhalen komen op de voorgrond en de cijfers op de achtergrond. Na die switch vertellen we dan in een organisatie verhalen over professioneel handelen. En we illustreren dat met cijfers. Het verhaal staat op de voorgrond, de cijfers geven het verhaal perspectief.

Als je op deze manier iets vertelt over wat jouw vak, welk verhaal vertel je dan?

Professionals verantwoorden met verhalen

Er is veel te doen over professionals en verantwoorden. Is het effectief om te sturen op het aantal bonnen dat agenten schrijven?

Off het aantal minuten dat de thuiszorgmedewerker besteedt aan één handeling?
Volgens professor Matthieu Weggeman zijn dashboards achterhaalde manieren van sturen en verantwoorden op prestaties van professionals. Hij stelt dat die dashboards alleen nog in zwang zijn bij “MBA-managers die geen vak geleerd hebben”.

Maar hoe kan het dan wel? Bij professionele autonomie hoort immers ook professioneel verantwoorden. Niet alleen aan je baas, maar vooral ook aan collega-professionals en aan de klant of cliënt.

Op de werkconferentie “Publieke Beroepstrots” (in 2008) gaf Gabriël van den Brink daar al een antwoord op. Volgens hem moeten we sturen op goede, zinnige en zuinige dienstverlening. Hoe ziet dat er dan uit? Hoe herken je goed onderwijs of een professionele agent? Volgens Van den Brink zijn het vooral de professionals zelf die moeten vaststellen welke waarden voor professionele dienstverlening essentieel zijn. Tijdens de werkconferentie noemden de deelnemers er drie:

  • deskundigheid
  • betrokkenheid
  • moed

Bij de laatste gaat het dan vooral om de moed om het eigen professionele verhaal (inzichten, vragen en ervaringen) te delen, ook als dat in eerste instantie tot weerstand of risico leidt.

Aan wie moet dat verhaal dan worden verteld? Van den Brink noemt drie groepen die recht hebben te weten wat een professional in de publieke sector doet: het brede publiek, de leidinggevenden en de collega-professionals. Verantwoorden door verhalen kan dan in de plaats komen van het invullen van formulieren.

Ook Weggeman sluit zich bij deze opvatting aan. Hij pleit voor het sturen op visie. En wijst erop dat juist de vakmatig geschoolde leidinggevende het onderscheid kan maken: wie functioneert als professional en wie niet? Een leidinggevende moet immers in staat zijn het professionele verhaal van zijn of haar medewerkers op z’n merites te beoordelen en er feedback op te geven. Zo onstaat leren.

Als schril contrast benoemt Weggeman het “MBA-management”: de als manager opgeleide man of vrouw die van sector naar sector hopt. Hij ziet dat in organisaties waar MBA-managers professionals aansturen het vertrouwen daalt en de roep om bewijsvoering met cijfers en rapportages toeneemt. Want dat sluit aan bij wat dit type manager kent: hij/ zij leidt immers niet vanuit vakkennis maar op basis van spreadsheets.

Conclusie van de werkconferentie in 2008:  

Conclusie van Weggeman: “een professionele leidinggevende stuurt op basis van vakmatige verhalen”.

Wat is jouw verhaal over je professionele bijdrage? En wie luistert daar naar?

Verhalen maken 3.0

Via een Twitter-bericht ontdekte ik hoe je een verhaal maakt uit Tweets……

When news breaks, you can bet that it will hit Twitter first before it is picked up by a mainstream media outlet. But sometimes, pulling together all those tweets in a chronological order can be a real challenge, especially if it has been a day or two since the incident occurred. Luckily there is a tool for the job — Chirpstory.
Creating a story from tweets is as simple. Once you login with your Twitter account information, you can begin pulling tweets to curate your story. You have the option of either pulling single or multiple tweets directly from your timeline, your mentions, or your favorites. You can also add tweets not in your timeline by searching via keyword, Twitter user, or Twitter list.

Chirpstory also lets you add multimedia to your story, including videos or photos. Chirpstory can automatically arrange your curated tweets in chronological order with the click of a button. Once you’re finished, click the “Create Story” button, and you’re able to add more context to your story, including a title, description, category, and tags. Once you’re done, you have a custom Chirpstory page which you can tweet to your followers or embed in any webpage.”

Welk verhaal vertellen tweets over jouw bedrijf?