Maak de switch: verhalen naar voor, cijfers naar achter

Op mijn vorige blog pleitte ik voor het verantwoorden met verhalen. Maar hoe doe je dat dan?

De eerste stap daarbij is wat psychologen noemen een “Gestalt-switch”. Gestalt is een woord dat uitdrukt dat je een voorgrond altijd tegen een achtergrond bekijkt. De voor- en achtergrond vormen een geheel. Kijk maar eens naar dit plaatje. Plaats je de vaas op de voorgrond, dan zie je een zwarte achtergrond. Plaats je de twee gezichten op de voorgrond, dan zie je een witte achtergrond. De twee beelden vormen één geheel. Door te wisselen van voor- en achtergrond, maak je een Gestalt-switch.

In de organisaties waar ik werk, wordt vaak gesproken over ‘het verhaal achter de cijfers’. Bij het verantwoorden worden dus de cijfers op de voorgrond geplaatst. De achtergrond bestaat dan uit verhalen, die een nuance geven aan die cijfers.

Wat gebeurt er nu als we een ‘Gestalt-switch’ toepassen? De verhalen komen op de voorgrond en de cijfers op de achtergrond. Na die switch vertellen we dan in een organisatie verhalen over professioneel handelen. En we illustreren dat met cijfers. Het verhaal staat op de voorgrond, de cijfers geven het verhaal perspectief.

Als je op deze manier iets vertelt over wat jouw vak, welk verhaal vertel je dan?

Professionals verantwoorden met verhalen

Er is veel te doen over professionals en verantwoorden. Is het effectief om te sturen op het aantal bonnen dat agenten schrijven?

Off het aantal minuten dat de thuiszorgmedewerker besteedt aan één handeling?
Volgens professor Matthieu Weggeman zijn dashboards achterhaalde manieren van sturen en verantwoorden op prestaties van professionals. Hij stelt dat die dashboards alleen nog in zwang zijn bij “MBA-managers die geen vak geleerd hebben”.

Maar hoe kan het dan wel? Bij professionele autonomie hoort immers ook professioneel verantwoorden. Niet alleen aan je baas, maar vooral ook aan collega-professionals en aan de klant of cliënt.

Op de werkconferentie “Publieke Beroepstrots” (in 2008) gaf Gabriël van den Brink daar al een antwoord op. Volgens hem moeten we sturen op goede, zinnige en zuinige dienstverlening. Hoe ziet dat er dan uit? Hoe herken je goed onderwijs of een professionele agent? Volgens Van den Brink zijn het vooral de professionals zelf die moeten vaststellen welke waarden voor professionele dienstverlening essentieel zijn. Tijdens de werkconferentie noemden de deelnemers er drie:

  • deskundigheid
  • betrokkenheid
  • moed

Bij de laatste gaat het dan vooral om de moed om het eigen professionele verhaal (inzichten, vragen en ervaringen) te delen, ook als dat in eerste instantie tot weerstand of risico leidt.

Aan wie moet dat verhaal dan worden verteld? Van den Brink noemt drie groepen die recht hebben te weten wat een professional in de publieke sector doet: het brede publiek, de leidinggevenden en de collega-professionals. Verantwoorden door verhalen kan dan in de plaats komen van het invullen van formulieren.

Ook Weggeman sluit zich bij deze opvatting aan. Hij pleit voor het sturen op visie. En wijst erop dat juist de vakmatig geschoolde leidinggevende het onderscheid kan maken: wie functioneert als professional en wie niet? Een leidinggevende moet immers in staat zijn het professionele verhaal van zijn of haar medewerkers op z’n merites te beoordelen en er feedback op te geven. Zo onstaat leren.

Als schril contrast benoemt Weggeman het “MBA-management”: de als manager opgeleide man of vrouw die van sector naar sector hopt. Hij ziet dat in organisaties waar MBA-managers professionals aansturen het vertrouwen daalt en de roep om bewijsvoering met cijfers en rapportages toeneemt. Want dat sluit aan bij wat dit type manager kent: hij/ zij leidt immers niet vanuit vakkennis maar op basis van spreadsheets.

Conclusie van de werkconferentie in 2008:  

Conclusie van Weggeman: “een professionele leidinggevende stuurt op basis van vakmatige verhalen”.

Wat is jouw verhaal over je professionele bijdrage? En wie luistert daar naar?

Verhalen maken 3.0

Via een Twitter-bericht ontdekte ik hoe je een verhaal maakt uit Tweets……

When news breaks, you can bet that it will hit Twitter first before it is picked up by a mainstream media outlet. But sometimes, pulling together all those tweets in a chronological order can be a real challenge, especially if it has been a day or two since the incident occurred. Luckily there is a tool for the job — Chirpstory.
Creating a story from tweets is as simple. Once you login with your Twitter account information, you can begin pulling tweets to curate your story. You have the option of either pulling single or multiple tweets directly from your timeline, your mentions, or your favorites. You can also add tweets not in your timeline by searching via keyword, Twitter user, or Twitter list.

Chirpstory also lets you add multimedia to your story, including videos or photos. Chirpstory can automatically arrange your curated tweets in chronological order with the click of a button. Once you’re finished, click the “Create Story” button, and you’re able to add more context to your story, including a title, description, category, and tags. Once you’re done, you have a custom Chirpstory page which you can tweet to your followers or embed in any webpage.”

Welk verhaal vertellen tweets over jouw bedrijf?

Verhalen over de wijk

Vandaag opent ‘The Ministry of Stories’ in het OostLondense Hoxton. Het Engelse project is afgekeken van de stadsverhalenprojecten die Dave Eggers in de Verenigde Staten startte. De winkel ziet er van buiten uit als een kruising tussen een feest- en fantasywinkel. Monsters zoals Mrs. Flabbergastic zijn het handelsmerk van The Ministry.

Van binnen gaat het om schrijf- en leesworkshops. Het verhalenproject is bedoeld om kinderen uit de wijk te laten ervaren wat een plezier het geeft om te schrijven. ‘The Ministry of Stories’ zal gratis verhalenworkshops zal geven in het straatarme Oost-Londen. “Het gaat niet alleen om verhalen,” zo voegt Hornby toe, “Ook om liedjes, toneel, journalistiek en graphic novels.”

Ook in Nederland kennen we dit soort initiatieven. Zo is Kern8 in Alkmaar begonnen met het project Verhalen in de wijk. Dat is niet gericht op kinderen maar juist op oudere buurtbewoners. Zij zitten vol verhalen over belevenissen in hun lange leven, over zomers van vroeger en winters van nu. Verhalen roepen van alles op:gevoelens van herkenning, van meeleven en meegenieten. De deelnemers zijn verteller en luisteraar en merken dat er meer overeenkomsten dan verschillen bestaan tussen wijkbewoners.

Welke verhalen zouden verbinding brengen in jóuw wijk?

Succesverhalen en gruwelverhalen

Op het werk leren we steeds beter om succesverhalen te vertellen.
Ondernemers worden getraind in de ‘elevator pitch’.
Kun jij in 2 minuten vertellen wat je doet en welke waarde dat toevoegt voor wie?
Sollicitanten worden getraind in de STAR-methodiek.
Kun jij in 2 minuten vertellen over een Situatie, jouw Taak, je Aanpak en het Resultaat?

Nu we succesvol zijn met succesverhalen vergeten we dat er ook andere verhalen zijn in organisaties: de gruwelverhalen.
Wanneer maakte jij die enorme misser?
Wie blafte je destijds zó af, dat je het nu nog weet?
Wat speelde zich af in dat ene kantoor op de 3e verdieping?
Welk project kostte handenvol geld en draaide op een totale mislukking uit?

Gruwelverhalen op het werk worden niet gedeeld….. of alleen in het geniep.
Dat is jammer, want juist van wat er mis ging kunnen we veel leren.
We missen een methodiek, zoals de elevator pitch, die ons leert op het werk een gruwelverhaal op adembenemende wijze te vertellen.
Een gat in de markt?
Toch maar eens te rade gaan bij Edgar Allen Poe of Stephen King………