Stilstaan

Als er één periode in het jaar vraagt om stilstaan, dan is het wel deze tijd: tussen de winterzonnewende (21 december) en 5 januari. Volgens de I-Tjing, het Boek van Verandering, is dit het moment met maximale ‘yin’.

De temperatuur is ongewoon hoog dit jaar. Toch is het grootste deel van de natuur is het stil.  Ik geloof erin dat we als mens echt deel van de natuur en de seizoenen zijn. Ook voor ons is dit een natuurlijk moment om stil te staan, te ontvangen en vooral geen nieuwe dingen te beginnen.

iStock_000014115888Large (1)

Hoe moeilijk is stilstaan voor jou? Ik merk zelf dat het (vooral na een drukke periode) tijd vraagt om echt stil te gaan staan. Toch weet ik dat stilstaan, afscheid nemen, schoonmaken, de balans opmaken en loslaten passen bij dit moment. Wilskracht zit me nu meer in de weg dan dat het helpt.

Als veranderkundige vind ik het een mooie gedachte dat verandering in organisaties, net als in de natuur, ook een proces is met een eigen  ‘seizoensritme’.  Door nu met dingen te stoppen, maken we ruimte voor wat naar ons toe wil komen.  Wat we nu laten vallen, wordt humus waarop over een paar maanden nieuwe dingen groeien. Uit wat nu dood lijkt groeit straks nieuw groen. Een alternatief voor veranderplannen maken is: kijken welke positieve kiemen zich vanzelf al ontwikkelen en die ondersteunen. Misschien een mooie manier van doen voor 2016?

Ik wens iedereen voor vandaag vooral veel rust en samen-zijn. Een mooi rustig begin van 2016 gewenst!

Favoriete veranderkunde boeken (5): Leren samenwerken tussen organisaties

Er zat even wat tijd tussen mijn vorige blog en deze vanwege veel drukte en een pijnlijke schouder… maar nu dan eindelijk boek 5 uit mijn lijstje van favoriete veranderkunde boeken!

Het was lastig kiezen… maar ik heb gekozen voor het boek ‘Leren samenwerken tussen organisaties’. In mijn projecten ondersteun ik veel organisaties die samenwerken aan complexe maatschappelijke vraagstukken. Samenwerken lijkt dan gemakkelijk (iedereen heeft immers één doel?) maar toch komt iedereen flink wat hobbels tegen. Het is altijd mooi om te ervaren hoe een samenwerkingsverband kan groeien door het doormaken van die hobbels.

Het feit dat ik organisaties help met samenwerken betekent niet dat ik het zelf altijd gemakkelijk vind! Ik werk in een netwerk met andere zelfstandig ondernemers, Forzes. Daar voel ik me soms, ondanks alle ervaring, ook gewoon weer een beginner. Hecht ik aan mijn vrijheid, of investeer ik het netwerk? Geef ik alleen of haal ik er ook wat uit en hoe lang mag dat duren? En hoe zit het met de vorm? Wil ik op een losse manier samenwerken of zoek ik toch structuur?

Het boek ‘Leren samenwerken tussen organisaties’combineert theorie en praktische voorbeelden en geeft veel tools, modellen en checklists. Zo’n gereedschapskist is handig, want inmiddels heeft iedereen in zijn of haar werk wel te maken met allianties, netwerken, ketens of een strategisch partnership. In een samenwerkingsverband blijken er heel andere regels en logica te zijn dan binnen een organisatie. Hiërarchisch denken helpt daarbij niet. In dit korte filmpje licht één van de auteurs, Wilfried Opehij, dat nog eens toe.

Vertrouwen komt te voet…. (7/8)

Dit is alweer het zevende artikel in een reeks van acht, bedoeld om jou te inspireren bij samenwerken met burgers.  Bijna aan het eind van deze serie gaat het over vertrouwen. Vertrouwen is niet statisch, maar een proces: het is de basis voor samenwerking én de uitkomst ervan. Als het goed is, neemt tijdens samenwerking het vertrouwen toe en wordt samenwerken steeds gemakkelijker. Maar je herkent natuurlijk dat ook het omgekeerde gebeurt. Vertrouwen kan verdwijnen, soms door een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Daar is een prachtige Nederlandse uitdrukking voor: ‘vertrouwen komt te voet en gaat te paard’.

VissersbootjeVorige week genoot ik met mijn man van een heerlijke vakantie in Griekenland. We hebben Grieken leren kennen: vriendelijke mensen die (meer dan wij) op lokale schaal produceren en zaken doen. Dat past ook bij het leven op een eiland. Ons appartement had uitzicht op zee en we zagen elke dag mannen uit het dorp op een kleinschalige manier vissen. Daarbij werd de zee niet met sleepnetten in 1x leeggevist, zoals wij Nederlanders dat doen. ‘s Avonds aten we met smaak van de vis die voor onze ogen gevangen was. Het eiland was een rustige, veilige plek ondanks de moeilijke omstandigheden. In een week tijd hebben we slechts 2x een politieauto gezien.

Verhalen over vertrouwen

“Vertrouwen komt te voet en gaat te paard”. Een prachtige Nederlandse uitdrukking. Tijdens de kredietcrisis hebben we gezien hoe snel vertrouwen in banken, landen, of markten kan wegvallen. Meteen werd weer duidelijk dat vertrouwen een economische waarde heeft. Het maakt samenwerking gemakkelijker, leidt tot lagere kosten en hogere snelheid in werkprocessen.vertrouwen

Er zijn twee typen vertrouwen: vertrouwen “op” en vertrouwen “in”. Medewerkers die vertrouwen op het feit dat hun organisatie netjes het salaris uitbetaalt hoeven nog geen vertrouwen te hebben in de directie. Maar: als medewerkers er al niet meer op vertrouwen dat salarissen uitbetaald worden, dan is het vertrouwen in de organisatie zeker tot onder het nulpunt gedaald. Vertrouwen op is dus de basis waarop je kunt bouwen aan vertrouwen in.

Vertrouwen berust op concrete ervaringen, reputatie en inzicht in de motieven van de ander. Bouwen aan vertrouwen begint bij het realiseren van positieve ervaringen en open communicatie, ook over wat mis ging. Vertrouwen is niet statisch, maar een proces: het is de basis voor samenwerking én de uitkomst ervan.

Nu we in een netwerksamenleving leven, is het geven en ontvangen van vertrouwen steeds belangrijker

Een belofte aan je baas of aan de burgers ?

Heb jij een eed of belofte afgelegd in jouw functie? En weet je nog aan wie je eigenlijk wat hebt beloofd?

Het afleggen van een eed of belofte maakt een revival door. Ik las dat bij de start van de Dakar Rally een eed wordt afgelegd. Na de bankencrisis werd het afleggen van een eed gezien als hét middel om bankiers bewust te maken van hun beroepsethiek. Recent ontstond dezelfde discussie in de VVD. Zou het niet goed zijn om politici een eed te laten afleggen, zodat er meer vertrouwen van kiezers in politici ontstaat?

Zelf heb ik de eed afgelegd toen ik bij de politie ging werken. In een feestelijke bijeenkomst met collega’s en familieleden legde ik de eed af ‘in handen van de korpschef’. Ik nam het behoorlijk serieus, omdat ik nu eenmaal serieus ben. Maar zou dat voor iedereen gelden? Mijn man, die erg sterk is in het observeren van non-verbaal gedrag, had het idee van niet. Tijdens de koffie na afloop vertelde hij me dat de lichaamstaal van één persoon duidelijk verraadde dat die het allemaal niet zo belangrijk vond.

Is dat niet juist het probleem bij een eed? Degenen die op een integere manier hun beroep willen uitoefenen doen dat ook wel zonder eed. En degenen die daar minder bewust mee omgaan zullen hun eed na de koffie met gebak snel vergeten zijn. Daarbij speelt ook mee aan wie je de eed al aflegt. Ik legde de eed af aan de korpschef, dus in de klassieke hierarchische verhouding. Zou dat anders kunnen, nu we veel meer naar een participatieve democratie gaan?

Op een bijeenkomst over innovatie bij de overheid hoorde ik dat de gemeente Ridderkerk dit anders doet. Zij hebben de ambtseed omgezet in een verklaring van vertrouwen, die is gericht op de burgers van de gemeente. Vanuit de gedachte van burgerparticipatie luidt de tekst in de eed: “Ik werk voor de Ridderkerkse burgers, ik dien de locale gemeenschap en daar ben ik trots op. Ik wil inspireren en geïnspireerd worden, vertrouwen geven, vertrouwen verdienen en dat vertrouwen waard zijn.”

Vind je dit voorbeeld van Ridderkerk inspirerend? Aan wie zou jij een belofte willen afleggen en wat zou daar dan in staan?